Nationale Monumentendag in Almelo
Het is zaterdagochtend 9 september. Vandaag zal ik een kant van Almelo gaan zien die normaal verborgen ligt achter gesloten deuren. Tastbare herinneringen aan zowel indrukwekkende, als schaduwrijke tijden. Van de 19 opengestelde monumenten die in Almelo tijdens Nationale Monumentendag geopend zijn zal ik er drie bezoeken: de atoomschuilkelder onder het treinstation, het theekoepeltje van de graaf en het Huis van Bewaring.
De eerste halte is de atoomschuilkelder. Deze kelder is in de jaren ’50 opgezet als reactie op de nucleaire dreiging tijdens de Koude Oorlog. De functie was om toevallige passanten op en rond het station onderdak en veiligheid te kunnen bieden. Er was een luchtzuiveringssysteem (en apparatuur om de zuiverheid te kunnen meten), toiletten en proviand voor een aantal dagen. Tegenover de schuilkelder bevond zich de controlepost van de Bescherming Bevolking (BB), een inmiddels opgeheven organisatie voor burgerbescherming.
De atoomschuilkelder met nooduitgang (mocht de deur geblokkeerd zijn door vallend puin), buizen voor luchtzuivering, brancards en een pak dat werd gedragen door een lid van BB.
De controlepost van BB, dat zich tegenover de schuilkelder (aan de andere kant van de fietsenstalling) bevond. Via een kleine deur kon in deze ruimte contact worden gemaakt met de buitenwereld. Ook werd de lucht gezuiverd met behulp van grind.
Daarna was het theekoepeltje bij Huize Almelo aan de beurt. Dit kleine theekoepeltje werd in opdracht van de graaf in 1890 gebouwd en was het onderwerp van vele wilde fantasieën die ik had als kind. Jarenlang vroeg ik me af hoe het er nu van binnen uit zag. Het korte antwoord? Zie de foto's hieronder.
Dit is de begane grond, waar zich een prachtige ronde tafel bevond en dit karakteristieke keukentje.
De eerste verdieping is intiem, warm en uitnodigend. Zowel binnen als buiten aan de voor- of achterkant was er genoeg ruimte om met een klein gezelschap ontspannen thee te drinken.
Ook de tuin eromheen wordt goed onderhouden, dankzij stichting Huize Almelo. Zij zijn ook in het bezit van de sleutel. Plat gezegd moet de familie van de graaf bij hen aankloppen als ze in 'hun eigen' theehuisje willen recreëren.
De laatste halte is het Huis van Bewaring, Almelo's meest bijzondere hotel. Deze voormalige gevangenis biedt koninklijk slaapcomfort aan achter tralies. Alleen heb je tijdens het verblijf wél zelf de sleutel in handen. Bij binnenkomst adem je de sfeer van de voormalige gevangenis in de vorm van een cellenblok met stalen railing. De 'cellen' zijn nu zeer comfortabele kamers waar menig gedetineerde voor zou tekenen.
Een oude celdeur.
In het Huis van Bewaring kon je letterlijk het dak op. Daar heb ik deze foto gemaakt, met op de achtergrond de Booster van de kermis, de toren van restaurant Kreta en het gemeentehuis.
